dupont
Herbestemming van een schoolgebouw naar een Geïntegreerd Welzijnscentrum
Een voormalig schoolgebouw vlakbij het Noordstation wordt herbestemd tot een geïntegreerd welzijns- en gezondheidscentrum, dat via samenwerking en lokale verankering toegankelijke en samenhangende hulp en zorg wil bieden aan alle Brusselaars, in het bijzonder aan de mensen die het verst verwijderd staan van bijstand en zorg (multiculturaliteit, onzichtbare bewoners, genderongelijkheid, ...). We zien dit project dan ook als een unieke kans om een warme, toegankelijke plek te creëren in een kwetsbare wijk, waar welzijn en ontmoeting centraal staan. Daarbij zetten we sterk in op duurzaamheid, circulariteit en flexibiliteit: een toekomstgericht en veelzijdige structuur die kansen schept en voelt als een warme thuis.
- in samenwerking met Oskar ·
- locatie Brussel ·
- opdrachtgever gemeente Schaarbeek ·
- oppervlakte 1.076 m2 ·
- status wedstrijd ·
- periode 2024
- · stabiliteit Bollinger + Grohmann
- · technieken Botec
- · EPB Smart Energie
- · akoestiek De Fonseca
- · veiligheid Smart Energie
dupont
Herbestemming van een schoolgebouw naar een Geïntegreerd Welzijnscentrum
Een voormalig schoolgebouw vlakbij het Noordstation wordt herbestemd tot een geïntegreerd welzijns- en gezondheidscentrum, dat via samenwerking en lokale verankering toegankelijke en samenhangende hulp en zorg wil bieden aan alle Brusselaars, in het bijzonder aan de mensen die het verst verwijderd staan van bijstand en zorg (multiculturaliteit, onzichtbare bewoners, genderongelijkheid, ...). We zien dit project dan ook als een unieke kans om een warme, toegankelijke plek te creëren in een kwetsbare wijk, waar welzijn en ontmoeting centraal staan. Daarbij zetten we sterk in op duurzaamheid, circulariteit en flexibiliteit: een toekomstgericht en veelzijdige structuur die kansen schept en voelt als een warme thuis.
- in samenwerking met Oskar ·
- locatie Brussel ·
- opdrachtgever gemeente Schaarbeek ·
- oppervlakte 1.076 m2 ·
- status wedstrijd ·
- periode 2024
- · stabiliteit Bollinger + Grohmann
- · technieken Botec
- · EPB Smart Energie
- · akoestiek De Fonseca
- · veiligheid Smart Energie
De ziel van het gebouw
We erkennen de waarde van de bestaande context en kiezen bewust voor een ontwerp dat het historische karakter van het gebouw zichtbaar laat blijven. Nieuwe ingrepen worden duidelijk leesbaar naast het bestaande geplaatst, als een gelaagd palimpsest. We ontwerpen flexibel, zodat het gebouw in de toekomst nieuwe functies kan opnemen zonder zijn identiteit te verliezen. Zo wordt erfgoed geen belemmering, maar een drager van betekenis in een voortdurend evoluerende stad.
Flexibiliteit en een leesbare logica
Een gebouw dat meerdere functies huisvest, en waar verschillende mensen met elk hun eigen noden en behoeften samenkomen, moet bovenal helder leesbaar zijn. We delen het gebouw daarom - rekening houdend met de bestaande structurele indeling - loodrecht op de straat op in drie delen, met centraal een circulatiezone die alle functies op een eenvoudige manier ontsluit. Daarnaast kunnen we ook drie zones definiëren, parallel aan de straat: de zone vooraan zal meer in relatie staan met de straat en hiermee ook meer in interactie treden, terwijl de zone achteraan meer gericht is op de tuin.
De verschillende zones zijn natuurlijk niet op een harde manier gedefinieerd maar vloeien in elkaar over. Verschillende doorzichten en fysieke verbindingen worden voorzien. Deze heldere logica maakt dat het gebouw ook flexibel kan ingevuld worden, waardoor het gebouw kan evolueren met de werking van het Centrum, en deze niet gaat beperken.
De ruimtelijke organisatie van de hoofdfuncties weerspiegelt onze visie: helder, toegankelijk en verbonden met de omgeving. Elk van de functies krijgt een logische plek binnen het gebouw, met een eigen identiteit. Het onthaal en de communautaire ruimtes bevinden zich op de twee gelijkvloerse verdiepingen, gelinkt aan de straat en de tuin, onderling verbonden door een halfronde ruimtelijke trap. Daarboven worden de consultatieruimtes gegroepeerd rond een centrale lichtrijke wachtruimte die bereikbaar is via een ruime trap langs de tuingevel. De personeelsruimtes bevinden zich bovenaan in het gebouw.
Het toekomen
Het gezicht van het gebouw in de straat is een enorm belangrijk aspect voor de goede werking van het Geïntegreerd Welzijns- en Gezondheidscentrum. Wat straalt het gebouw uit? Voelt het vertrouwd en vertrouwelijk? Ben ik er welkom? Voel ik mij er thuis?
De opengemaakte voorgevel, met de herkenbare bogenrij, geeft een tweeledig gevoel: het centrum is uitnodigend, open, en voelt alsof je er zo naar binnen kan stappen, en tegelijkertijd is het door de teruggetrokken gevel duidelijk dat je er geborgen bent, veilig, weg van de zorgen en beslommeringen van de dagelijkse realiteit. Een gevel is meer dan slechts een fysieke afscheiding tussen binnen en buiten. Het is een uitdrukking van identiteit, een weerspiegeling van de ziel van een gebouw, een taal die spreekt zonder woorden.
Opnieuw één grote parktuin?
De tuin vormde vroeger één groot geheel met de achterliggende percelen, als onderdeel van het voormalige pensionaat en kloosters van de Zusters van Sint-Maria. De tuinzone werd toen vlak gemaakt, een relatief invasieve ingreep op de tamelijk steile natuurlijke helling. Door gedeeltelijk de natuurlijke helling in het terrein te herstellen, maken we een rechtstreekse toegang naar de tuin mogelijk van zowel het straatniveau als het tuinniveau, wat een grote meerwaarde zal hebben naar beleving en gebruik We laten hierbij de mogelijkheid om op termijn de tuin te openen naar de achterliggende tuin en zo één grote parktuin te creëren.
De tuin als beleving: de positieve impact van groen
De nieuwe topografie van de tuin, maakt het mogelijk om verschillende subtiel afgebakende deelzones te creëren: een terras in het verlengde van de wachtzaal, een beplante helling, een zonnige ligheuvel, en een speelveldje in het verlengde van de polyvalente zaal.
Contact met groene buitenruimte heeft een belangrijke positieve impact op het mentale welzijn. We trekken het groen daarom ook door in het volledige gebouw: de verzonken tuin aan de voorgevel en de plantenbak in de vestibule, een langwerpige plantenbak halverwege de achtergevel, een intensief groendak bovenop de aanbouw, en een inpandig dakterras voor het personeel aan de voorgevel.
We willen daarbij niet enkel het nieuwe Geïntegreerd Welzijns- en Gezondheidscentrum op een actieve manier verbinden met de tuin, maar deze tuin en haar weelderig groen ook al vanaf de straat en bij het binnenkomen sterk voelbaar maken. Zo willen we de positieve impact van groen zo groot mogelijk maken in de zeer dense en verharde wijk.
Een open plek: collectiviteit, flexibiliteit en inclusie
Het centrum wordt een plek van ontmoeting, kruisbestuiving en collectief gebruik, zonder de nodige privacy en geborgenheid uit het oog te verliezen. De ruimten zijn flexibel inzetbaar, leesbaar georganiseerd en vlot toegankelijk. We creëren een duidelijke overgang van straat naar binnenruimte, met een open vestibule als zachte drempel. Verschillende functies kunnen autonoom functioneren dankzij een doordachte indeling, zonder afbreuk te doen aan de samenhang van het geheel. Zo maken we van het gebouw een levendig stadsfragment dat duurzaam en betekenisvol is voor zijn context.
Ecologisch bouwen: van circulaire materialen tot klimaatadaptatie
Duurzaam bouwen betekent voor ons meer dan energiezuinigheid. We streven naar een negatieve koolstofbalans over de volledige levensduur van het gebouw, met maximaal hergebruik van de bestaande structuren en een focus op gerecycleerde en hernieuwbare materialen. De ingrepen verhogen niet enkel de efficiëntie, maar verbeteren ook het microklimaat van de wijk, met aandacht voor vergroening, wateropvang en biodiversiteit. Zo draagt het project bij aan de leefkwaliteit van de hele buurt.